معصومه دده بالا با نام هنری هایده، (۲۱ فروردین ۱۳۲۱ - ۳۰ دی ۱۳۶۸) خواننده ایرانی با صدای کنترآلتو است که بیست و یک سال در زمینه موسیقی دستگاهی و موسیقی پاپ ایرانی فعالیت داشت.

فعالیت حرفهای
هایده در تهران متولد شد. نام اصلی او معصومه دده بالا بود.
خواهر کوچکتر او، مهستی نیز از خوانندگان معروف ایرانی است که حدود سه سال پیش از هایده خوانندگی را آغاز کرد.
هایده در ۱۳۴۷، فعالیت حرفهای خود را با خواندن ترانه «آزاده» اثر استادش علی تجویدی که بر روی آخرین سروده رهی معیری ساخته شده بود آغاز کرد. اجرای ترانه «آزاده» با ارکستر بزرگ گلها در رادیو تهران آغاز کار هایده بود. وی پس از اجرای چندین اثر دیگر از تجویدی و دیگر آهنگسازان در برنامه گلها، از نخستین سالهای دهه ۱۳۵۰ به خواندن ترانههای پاپ علاقهمند شد که بیشتر از ساختههای فریدون خشنود، جهانبخش پازوکی، محمد حیدری و انوشیروان روحانی بودند.
هایده در شهریور ۱۳۵۷ چندین ماه پیش از پیروزی انقلاب ایران را به مقصد بریتانیا ترک کرد. او تا پایان عمر از این رویداد به عنوان تلخترین خاطره زندگی خود یاد میکرد.† .
هایده از ۱۳۶۱ در لس آنجلس به فعالیت ادامه داد.

آلبومها
در دهههای ۱۳۴۰ و ۱۳۵۰ آثار هایده در ایران به صورت صفحه گرامافون و نوار کاست منتشر شد. بیشتر این آثار و همچنین کارهایی که هایده در دهه ۱۹۸۰ در آمریکا خواند، در دهه ۱۹۹۰ و همچنین ۲۰۰۰ از نو روی سی.دی منتشر شدند. قرار دادن ترانهها در سی.دیها اغلب از نظم ویژهای پیروی نمیکند.
دو آلبوم پایانی هایده «ای زندگی سلام» و «سوگند» رسما به شکل آلبوم روی نوار و سی.دی منتشر شدهاند.
نام سی.دیهای منتشر شدهٔ دیگر از هایده که بیشتر نام یکی از ترانههای سی.دی را بر خود دارند عبارتند از:
«روزای روشن»، «خراباتی»، «پادشه خوبان»، «خداحافظ»، «شب عشق»، «فریاد»، «گلواژه»، «آزاده»، «بزن تار»، «رفتم»، «شانههایت را برای گریه»، «آشنایی»، «بلبلی که خاموش شد»، «ناشنیدهها»، «اومدنت محاله»، «دشتستانی» و «بزم نوروز ۱۳۶۴».
سه سی.دی نیز از ترانههای هایده همراه با معین، ویگن و مهستی به نامهای «گلهای غربت»، «همخونه» و «اوج صدا» منتشر شدهاست.

کنسرت ها
هایده به جز برنامههای معمول خود در کشورهای گوناگون، در دانشگاه یوسیالای در کالیفرنیا، و در تالارهایی با شهرت جهانی مانند رویال آلبرت هال (به رهبری فرنوش بهزاد) در لندن و موزیک هاله (هامبورگ) کنسرتهایی اجرا کرد.
بیشتر ترانههای هایده در سالهای پیش از انقلاب در تلویزیون ملی ایران و پس از انقلاب در تلویزیون جامجم در لس آنجلس و بخشی دیگر نیز در تلویزیون ایرانیان و تلویزیون جنبش ملی ایران در جنوب کالیفرنیا به صورت نماهنگ (موزیک-ویدئو) در آمد.


مرگ
هایده در روز ۲۰ ژانویه ۱۹۹۰ برابر با ۳۰ دی ماه 1369 فردای اجرای کنسرت در باشگاه کازابلانکا در حومه سان فرانسیسکو، بر اثر سکته قلبی درگذشت.
هایده در گورستان وست وود در لوس آنجلس با حضور هزاران نفر از ایرانیان مقیم آمریکا به خاک سپرده شد. هما سرشار (روزنامهنگار)، ویگن (خواننده) و حسن شهباز (مترجم و سردبیر فصلنامه رهاورد) از جمله سخنرانان در مراسم بودند.
ویدئوی مراسم به فاصله کوتاهی، مخفیانه در ایران پخش شد.

مستند
پژمان اکبرزاده فیلم مستندی درباره فعالیتهای هنری و آثار هایده ساخته که در ژانویه ۲۰۰۹ برای نخستین بار در آمستردام اکران شد.
این مستند یکصد دقیقهای با عنوان «سخن از هایده» دربرگیرنده بررسی فعالیتهای هایده، گزیدهای از اجراهای او در سبکهای گوناگون و گفتگو با دوستان و همکاران نزدیک اوست. مستند در جشنواره فیلم نور در لوس آنجلس نامزد دریافت جایزه بهترین مستند شد اما به گزارش تلویزیون فارسی بیبیسی، «برخی از بستگان و دوستداران هایده به دلیل بازگویی بی پرده برخی مسایل به آن اعتراض کردند»؛ از سویی در تهران، مستندساز از سوی خبرگزاری فارس به دلیل ساخت فیلم درباره «خواننده معلوم الحال طاغوتی» مورد انتقاد قرار گرفت.
مستند «سخن از هایده» بیستم ژانویه ۲۰۱۰ در بیستمین سالگرد درگذشت هایده، توسط شبکه ایرانیان هلند منتشر شد و نسخه کوتاه شدهٔ آن نیز از شبکه فارسی تلویزیون صدای آمریکا پخش شد. در ژوئن ۲۰۱۰، کمی پیش از نمایش فیلم در جشنواره ایرانیان سیاتل، «روز آنلاین» در نقدی، مستند را «تلنگری برای یادآوری فضای شوم دهه شصت» خواند.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: